لباسهای محلی گیلان
لباس های ملی گیلان باوجود زیبایی خاص و ویژه آن به دلیل پوشش مناسب با عقاید مذهبی و دینی ما نیز سازگار است.
هنوز هم در مناطق مختلف استان زنان و مردان از لباس بومی و سنتی مختص خود استفاده می کنند به طور مثال در قاسم آباد، تالش و دیلمان زنان و مردانی هستند که با پوشش ملی دیده می شوند البته در روستاها و مناطق کوهپایه ای این مهم بیشتر به چشم می خورد، ناگفته نماند در چند سال اخیر جوانان نیز به پوشیدن اینگونه لباس ها راغب شده اند به طوری که بعضی از دختران در مجالس جشن و بخصوص جشن عروسی با لباس محلی حضور پیدا می کنند.
به گفته سیده زهرا همتی سراوانی کارشنان لباس ملی گیلان سابقه تاریخی لباس های ملی استان گیلان به اشیای کشف شده در چراغعلی تپه رستم آباد (مارلیک) برمی گردد.
در تکه های یافت شده در این اکتشاف طرحی از بانوی گیلانی وجود دارد که هنوز هم در لباس زنان گیلان خصوصاً در کوهپایه های شرق گیلان این نشانه ها را می توان یافت.
کهن ترین اسناد مربوط به پوشاک در استان گیلان از یافته های باستان شناسی در تپه مارلیک (چراغعلی تپه) رودبار به دست آمده است. این یافته ها، انواع تزییناتی که بر روی دامن و پیراهن و پیشانی بند به کار می رفته اند را نشان داده است. یافته های دیگری در نواحی باستانی رستم آباد رودبار، وجود پای افزار را همزمان با سایر انواع لباس در این منطقه نشان می دهد.
بنا به عقیده محققان، شکل و تنوع لباس در این منطقه هنوز تداوم اشکال مورد استفاده در دوره متاخرتر زمانی است و تنها در موارد ناچیزی، چون یراق دوزی و نوار دوزی های پیراهن های زنانه تغییراتی در آنها به وجود آمده است. یکی از موارد تغییر در این لباسها استفاده از رنگ است . در زمان گذشته مردم فقط از رنگ های موجود در طبیعت استفاده می کردند در حالی که امروزه با رنگ های صنعتی پارچه ها را می آرایند”
بنا به گفته «کریستین برومبرژه» مردم شناس فرانسوی که درباره پوشاک نواحی کاسپی تحقیقات و تالیفات گسترده ای دارد، لباس سنتی حاشیه دریای کاسپی بیانگر خلاقیتی بکر است که به خوبی نمایانگر روش متمایز زندگی در این ناحیه از ایران است. در بسیاری از فلات ایران در دهه های گذشته، رفتار فرهنگی مردم تحت تاثیر سبک زندگی محصور شده ای بود که در آن خانه ها به منظور محافظت از دید و مزاحمت بیگانگان ، با دیوار های بدون مدخل احاطه می شد و زنان تنها و منزوی در اندرونی زندگی می کردند. اما در امتداد سواحل دریای کاسپین سبک زندگی مردم غالبا آزادانه تر بوده است. در این منطقه، خانه ها با دیوار محصور نمی شده، تفکیک جنسی در محیط خانوادگی کم بوده و چادر صرفا برای سفر به شهر های بزرگ و مراسم مذهبی پوشیده می شده است. نبود حجاب که حتی در میان گالش ها و طالش های کوهستان ، نسبت به گیلانی ها و مازندرانی ها بیشتر به چشم می خورده در تمام دوره ها، جهانگردان را غافلگیر می کرده است. مثلا “یونس هانوی” جهانگردی که از گیلان بازدید می کرده دراین ارتباط نوشته است: زنان روستایی در این بخش از کشور ، صورت هایشان را نمی پوشانند.» پوشاک در گیلان نیز مانند هر منطقه دیگری معرف اندیشه، سلیقه، نوع کار و معیشت و ارتباط مردمان با طبیعت است. «پاک بین» تاکید می کند:« طراحی لباس در این منطقه، کاملا در رابطه با سازگاری با محیط تعریف می شود چنانکه لباس زن گیلکی به شکلی طراحی شده که وقتی او بر اسب می نشیند هیچ نقطه از بدنش پیدا نباشد.» علاوه بر سبک کلی لباس، ترکیبات و روش دوخت تن پوش های مردم ناحیه خزر با سایر مناطق آن قدر متمایز است که این مردم را به خوبی می شناساند. پوشاک مردان پوشاک مردان در این منطقه از سرپوش های مردانه )کلاه)، تن پوش، شلوار، شال کمر، کت و پای افزار تشکیل می شود که هر کدام از آنها تقسیم بندی های مختلف و متنوعی دارند.
سرپوش مردانه ( کلاه ( کلاه پوششی است که مردان ازپوست ، شال و پارچه به شکلهای مختلف می دوزند و برسر می گذارند . کلاه در طول زمان به شکلهای مختلف تغییر یافته و این تغییرات ازکلاه ماهوت مشکی گرفته تا کلاه پهلوی و کلاه اروپایی ( شاپور ) ادامه یافته است . کلاههایی که خاص مردان گیلان زمین است ، کلاهی است که در روستاها استفاده می شود.
جلیقه :
جلیقه یکی از پوشش های متداول بانوان گیلان است . این پوشش در ناحیة غرب گیلان جلخته Jelexte ، نیفتنه niftane ، در شرق گیلان جرقده jarqade یا جرزقه jarzaqe ، و در جلگه های گیلان جلقته ، جلتقه ، جلخته و جلخده نامیده می شود . مدل متداول جلیقه ، اصولاً جلوباز سه دکمه و یقه هفت با سه جیب در طرفین است و پشت آن سکگ دارد که قابلیت گشاد و تنگکردن را به آن می دهد . جنس آن بسته به وضعیت مالی افراد ، متفاوت است . جلیقه در نواحی جلگه ای گیلان به صورت ساده مورد استفاده قرار می گیرد ولی در مناطق کوهستانی و کوهپایه ای سکه دوزی و با نخ های رنگی چرخدوزی می شود .
سلام عزیزانم..امیدوارم از وبلاگ راضی باشید.عبودی